نَزِّه نَفسَکَ عَن کُلِّ دَنیَّةِ وَ إن سَاقَتکَ إلَی الرَّغَائِبِ.
نفس خود را از هر پستی پاک گردان، هرچند که آن پستی تو را به مقصودت برساند.

در مورد اهمیت نزاهت و پایه و اساس آن صحبت کردیم و اما راه رسیدن به نزاهت. ما در اینجا به سه مورد از مواردی که در نهج البلاغه برای رسیدن به نزاهت ذکر شده اشاره می کنیم.
یک انسان کامل باید نزاهتش همه جانبه باشه: یعنی نزاهت فردی، اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی...

اول: تقوای الهی و خداترسی. و حتما تقوای حقیقی مورد نظره نه اون تقوایی که لقلقه ی زبانه.

« التَّقوَی جَمَّاعُ التَّنزُّهِ وَ العِفافِ »
پرهیزگاری و خودنگهداری فراهم آورنده ی نزاهت و عفت است.

و وقتی انسانهای کمال یافته رو توصیف می کنن، می فرمایند:

« فَالمُتَّقونَ حاجاتُهُم خَفیفَة، وَ أنفُسُهُم عَفیفَةٌ »
پروا پیشگان نیازهایشان اندک و وجودشان پاک است.

چرا که خداترسی باعث می شه که نزاهت در همه ی ابعاد (اندیشه، نیت، حرف، عمل و...) خودش رو نشون بده.

دوم: خالص کردن نیت از آلودگی ها. که این در حقیقت اولین گام در نزاهت فردیه.

« مَن أخلَصَ النِّیَّةَ، تَنَزَّهَ عَنِ الدَّنیَّةِ »
هر که نیت را خالص گرداند، از پستی نزاهت جوید.

سوم: دوری از کینه توزی و دشمنی و بددلی! چراکه وجود تاریک نمی تونه جایگاه روشنی و ایمان واقعی باشه؛ و اینکه از ظلمت فقط ظلم بر میاد!

« المُؤمِنُ مَنَزَّهٌ عنِ الزَّیغِ والشِّقاقِ »
مؤمن از راه حق به دیگر سو گرویدن و دشمنی ورزیدن، پاک است.

چهارم: قناعت!

« مَن قَنِعَت نَفسُهُ أعَانَتهُ عَلَی النَّزاهَةِ وَ العَفَافِ »
هر که قناعت ورزد، خود را بر نزاهت و عفت یاری کرده است.

که قناعت از دیدگاه " مولایم " در حقیقت همون کار و تلاش و کسب در آمد همراه با نزاهته.

پ.ن1. ذره ای از چرک اندرون
        آن کند که صد هزار چرک بیرون نکند!
        آن چرک اندرون را کدام آب پاک کند؟...
                - آب دیده؟!
                - نه هر آب دیده!
       الّا، آب دیده ای که از آن، صدق خیزد!

فَإنَّ النَّفسَ أمّارَة ٌ بالسّوءِ إلا مَا رَحُمَ اللهُ...

در اینجا در مورد صفت رحمت صحبت کردیم و اینکه رحمت خدا، بیشتر شامل کسانی می شه که نسبت به دیگران، از وجودی رقیق برخوردار باشند.
کمالات انسانی برای رشد به بستر مناسب احتیاج دارند، و رحمت بهترین زمین برای رویش کمالاته.
مولایم علی (ع) در آغاز عهدنامه ی مالک اشتر چنین سفارش فرموده:

وَ اَمَرَهُ أن یَکسِرَ نَفسَهُ عِندَ الشَّهَواتِ وَ یَزَعَها عِندَ الجَمَحَاتِ؛ فَإنَّ النَّفسَ أمّارَة ٌ بالسّوءِ إلا مَا رَحُمَ اللهُ...
و به او فرمان می دهد، تا نفس خود را از پیروی آرزوهای پست باز دارد، و هنگام سرکشی ها به فرمان آرد که همانا نفس به بدی وا می دارد، جز آنکه خدا رحمت آورد...

و اما اینکه خدا به چه کسی رحمت می آورد؟!
پیامبر رحمت (ص) فرمودند:

مَن لا یَرحَمُ النَّاسَ لا یَرحَمُهُ اللهُ...
هرکس نسبت به مردم رحمت نداشته باشد، مورد رحمت خدا واقع نمی شود...

بنابراین از وسوسه های شیطان در امان نخواهیم بود مگر آنکه مورد رحمت پروردگار قرار بگیریم؛ و تا زمانی که خودمون اهل رحمت نباشیم، رحمت خدا شامل حالمون نمی شه. رحمتی که زمینه ی رشد کمالات در انسانه...

پ.ن1. أعوذُ بالله مِن شَـرِّ نَفسِی إنَّ نَفسِی لأمّارَة ٌ بسّوء الا مَا رَحِمَ ربّی ِ...
پ.ن2. تو ابر رحمتی و من صغیرم
         تو رحمان و رحیمی، من فقیرم...

فـَاستُرِ العَورَةَ مَا استَطَعتَ...

از مردمان آن را از خود دورتر دار و با او دشمن باش که عیب دیگران را بیشتر جوید،که همه ی مردم را عیبهاست....
پس مبادا آنچه را بر تو نهان است،آشکار گردانی؛و باید آن را که برایت پیداست بپوشانی،و داوری در آنچه از تو نهان است با خدای جهان است.پس چندان که توانی زشتی را بپوشان تا آن را که دوست داری بر مردمان پوشیده ماند،خدا بر تو بپوشاند.گره ی هر کینه را[که از مردم داری]بگشای و رشته ی هر دشمنی را پاره نمای.خود را از آنچه برایت آشکار نیست،نا آگاه گیر،و شتابان گفته ی سخن چین را مپذیر،که سخن چین نردِ خیانت بازد،هرچند خود را همانند خیر خواهان سازد.

...مِثلُ الّذی تُحِبُّ أن یُعطِیَکَ اللهُ مِن عَفوِهِ...

مردمان دو دسته اند:دسته ای برادر دینی تو اند،و دسته ی دیگر در آفرینش با تو همانندند.گناهی از ایشان سر می زند،یا علتهایی بر آنان عارض می شود،یا خواسته و ناخواسته خطایی بر دستشان می رود.به خطایشان منگر،و از گناهشان در گذر،چنانکه دوست داری خدا بر تو ببخشاید و گناهت را عفو نماید.